„Sport to zdrowie!” – nie ma chyba wśród nas nikogo, kto choć raz w życiu nie usłyszałby tego zdania. Z kultem zdrowego ciała i codziennej aktywności zazwyczaj spotykamy się w szkole. Niestety nie wszystkie dzieciaki udaje się przekonać do ruchu, a dorosłych często trudno ruszyć z kanapy. Martwi to lekarzy i naukowców, których badania wykazują zbawienny wpływ sportu na zdrowie człowieka.

Na początek podajmy trochę danych. Według informacji z 2018 r. forma polskich uczniów w ciągu czterech dekad poszła dramatycznie w dół. Dziecko w wieku 10,5 roku potrafi podtrzymywać się na drążku z ugiętymi ramionami przez zaledwie 8 sekund. Wynik jego rówieśnika z roku 1979 był prawie trzy razy lepszy. Dzisiejszy czwartoklasista skacze w dal na odległość 149 centymetrów. To o 10 centymetrów mniej niż w latach 80. Tak właśnie wyglądają rezultaty badania przeprowadzonego z udziałem Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

– To brzmi może banalnie, ale dzieci po prostu nie miały co robić, więc biegały po dworze, skakały, grały w piłkę czy wisiały na trzepaku. W latach 80. nikt nie dowoził dzieci do szkoły – komentował wyniki dr Janusz Dobosz z Narodowego Centrum Badania Kondycji Fizycznej na łamach „Dziennika Gazety Prawnej”. Jak wskazują dane udostępnione przez nauczycieli, lekcji WF-u unika nawet 20% uczniów. Problem występuje nie tylko w Polsce. Według międzynarodowych badań HSBC 21% dziewczynek i 24% chłopców ma trudność ze spełnieniem norm codziennego ruchu zalecanych przez Światową Organizację Zdrowia.

Na alarm biją naukowcy, którzy przekonują o zbawiennym wpływie codziennego ruchu na prawidłowy rozwój dziecka. Zdaniem badaczy kilkulatki powinny przynajmniej 90 minut dziennie spędzać na zewnątrz. Najmłodsze dzieci mogą dzięki temu odkrywać świat i rozwijać zdolności poznawcze. Według Amerykańskiej Akademii Pediatrii do ukończenia 2,5 roku nie należy dopuszczać dzieci do multimediów: tabletów, smartfonów czy laptopów. Na dalszym etapie rozwoju ruch stymuluje rozwój mięśni i tkanki kostnej, zmniejsza również ryzyko wielu poważnych chorób, które mogą się pojawić w okresie dorosłości: nadciśnienia, osteoporozy, chorób serca. Warto też zadbać o prawidłową masę ciała naszej pociechy. Wiadomo jednak, że bywa z tym różnie: około 10% dzieci poniżej trzeciego roku życia cierpi na nadwagę. W przypadku nastolatków to nawet 30%.

Z dorosłymi wcale nie jest lepiej. W szkole regularną dawkę ruchu zapewnia lekcja wychowania fizycznego. Po ukończeniu edukacji wielu z nas bardzo trudno przekonać do najmniejszego wysiłku – nawet krótkiego spaceru co kilka dni lub przejażdżki rowerem. Dotyczy to 38% dorosłych Polaków. Mniej niż połowa, bo 49%, deklaruje, że przynajmniej raz w tygodniu uprawia sport w wolnym czasie. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca natomiast 150 minut umiarkowanej lub 75 minut intensywnej aktywności fizycznej w tygodniu. Naukowcy zaznaczają, że taki wysiłek to jedynie bezpieczne minimum. Według nich szczególnie niebezpieczny dla zdrowia człowieka jest siedzący tryb pracy. Brak ruchu przez osiem godzin dziennie trzeba więc koniecznie kompensować.

Specjaliści są zgodni: sport wpływa na niemal każdą część ludzkiego ciała. Spowalnia procesy starzenia, poprawia krążenie, wpływa na spadek stężenia cholesterolu we krwi. Dzięki ruchowi możemy uniknąć wielu chorób, w tym – cywilizacyjnych, związanych przykładowo z wysokim poziomem stresu. Ponadto nie bez kozery mówi się, że w zdrowym ciele zdrowy duch. Kiedy męczy się ciało, odpoczywa psychika. Uprawianie sportu rozładowuje codzienne napięcie, wpływa też na kształtowanie się wysokiej samooceny. Ruszając się, wspomagamy również nasz organizm w produkcji endorfin, zwanych hormonem szczęścia.

Wysiłek fizyczny powinien być także stałym elementem planu każdego seniora. Osobom w dojrzalszym wieku ruch pozwala uniknąć wielu chorób, w dużej części kończących się przedwczesnym zgonem. Chodzi tu m.in. o schorzenia układu krążenia oraz układu sercowo-naczyniowego. Dramatycznym konsekwencjom mogą zapobiec nawet regularne wizyty na działce, regularna gimnastyka czy udział w zajęciach przeznaczonych dla seniorów, np. na basenie. Specjaliści zalecają, by osoby starsze przynajmniej 2–3 razy w tygodniu przez 20 minut wykonywały ćwiczenia wytrzymałościowe, jak bieg lub marsz z kijkami. Seniorzy powinni ponadto zadbać o ćwiczenia siłowe, dwa razy w tygodniu przez 20 minut, oraz rozciągające i koordynacyjne, codziennie przez 5–10 minut.